Do win wzmacnianych zaliczamy wszystkie te wina, do których na etapie winifikacji dodano alkoholu, a konkretnie destylatu gronowego. Po takim zabiegu trunek uzyskuje między 15 a 22 procent alkoholu.
Metodę taką stosuje się od wieków przede wszystkim z dwóch powodów.
- Aby podnosząc poziom alkoholu wzmocnić wino i uodpornić je na zepsucie – co miało znaczenie szczególnie w krajach o bardzo gorącym klimacie.
- Podnosząc poziom alkoholu w fermentującym moszczu (soku z winogron) można w zatrzymać fermentację i w naturalny sposób uzyskać wina słodkie (także półsłodkie i półwytrawne).
Wzmacniane wina zazwyczaj dojrzewają w beczkach przez długi okres. Często jest to kilka lub kilkanaście lat. Dzięki swojej strukturze, wyższemu poziomowi alkoholu i cukru wina te są niezwykle długowieczne. Można je przechowywać w piwnicach producentów lub w domowych winiarkach przez dziesiątki lat. Po dekadach nabierają niezwykłej złożoności i zachwycają nas swoim przebogatym bukietem. To doskonałe wina kolekcjonerskie polecane dla tych, którzy doceniają możliwość zdegustowania wina sprzed 30, 50 czy nawet 100 lat!
Skąd pochodzą wina wzmacniane?
Tradycja wytwarzania win wzmacnianych pojawiała się na południu Europy, gdzie gorący klimat uniemożliwiał dłuższe przechowywanie zwyczajnych win. Szczególne mocno produkcja tego typu trunków rozwinęła się pod koniec średniowiecza, w epoce wielkich odkryć geograficznych. Wyprawiające się za ocean hiszpańskie i portugalskie karawele zabierały wzmacniane wina jako istotny składnik żeglarskiego zaprowiantowania. Do dzisiaj najsłynniejsze regiony, w których powstają tego rodzaju wina znajdują się w Portugalii i Hiszpanii – choć nie tylko.
Sherry
Właściwie to powinniśmy napisać Jerez-Xérès-Sherry, bo na etykiecie wina z tego regionu tradycyjnie używa się nazwy w trzech językach (hiszpańskim-arabskim-angielskim). Powstają na południo-zachodnim wybrzeżu Andaluzji w okolicach Kadyksu. Dzięki różnym sposobom winifikacji oraz specyficznym metodom dojrzewania wina sherry mają różne style i szeroki wachlarz słodkości. Od zupełnie wytrawnych (fino) przez lżej wytrawne (amontillado, oloroso) aż do bardzo słodkich (cream, pedro ximenez)
Manzanilla
To najszlachetniejszy typ wytrawnego sherry. Powstaje tylko i wyłącznie w Sanlúcar de Barrameda – portowym mieście położonym u ujścia rzeki Gwadalkiwir. Manzanilla to po hiszpańsku rumianek. I faktycznie w dość intensywnym i specyficznym bukiecie wyczujemy nuty rumianku, także dojrzałych jabłek, migdałów oraz – co wyjątkowe lekko słonawe nuty, które być może wino zawdzięcza bliskości oceanu.
Malaga
To chyba najsłynniejsze ze wzmacnianych win Hiszpanii. Powstaje w okolicach portowego miasta o tej samej nazwie, położonego na południu Andaluzji, nad Morzem Śródziemnym. Malagę robi się z podsuszanych na słońcu winogron. Niemal zawsze jest to słodkie wino o ciemno brunatnej barwie i wyraźnym aromacie rodzynek.
Porto
Obok sherry to najważniejszy producent win wzmacnianych. W przeciwieństwie do większości tego typu trunków, wina porto robi się przede wszystkim z czerwonych odmian winogron. Owoce rodzą się na stokach położonej o niemal dwieście kilometrów dalej doliny rzeki Douro. W samym mieście Porto (a dokładnie w sąsiadującej z nim Vila Nova de Gaia) wina te dojrzewają, a następnie są mieszane i przeznaczane do sprzedaży.
Madera
Najdalej na południowy zachód wysunięta wyspa Europy, stanowiła ważny punkt zaopatrzeniowy dla okrętów płynących do nowego świata. Tutejsze wzmacniane wina wyróżniają nie tylko lokalne odmiany winorośli (malvasia, bual, verdelho i sercial), ale unikatowy, niespotykany nigdzie indziej sposób dojrzewania zwany estufagem. Wina w dębowych beczkach nie leżakują w chłodnych piwnicach – tylko, wręcz przeciwnie na strychach, gdzie wysoka temperatura i pochodząca od oceanu wilgoć nadaje winom wyjątkowego, szlachetnego charakteru.
Marsala
Włoską odpowiedzią na wina sherry jest produkowana na Sycylii marsala. Swoją sławę zawdzięcza admirałowi Nelsonowi, który po blokadzie hiszpańskich portów i odcięcia od zapasów andaluzyjskiej sherry właśnie tutaj zaopatrywał w wino swoją flotę. Marsala bywa wytrawna i słodka, dojrzewa także w dębowych beczkach. Dziś znana jest przede wszystkim jako obowiązkowy dodatek do włoskiego deseru zabaione.
